Tranh chấp đất đai là một vấn đề phổ biến và có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong đời sống xã hội. Việc giải quyết tranh chấp đất đai cần được thực hiện theo đúng quy trình và thủ tục để đảm bảo tính công bằng, minh bạch. Dưới đây là những điều cần lưu ý về thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai.
Quy định về hòa giải tranh chấp đất đai
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, quy định về hòa giải tranh chấp đất đai như sau:
- Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp thông qua hòa giải ở cơ sở.
- Nếu các bên không tự hòa giải được thì gửi đơn đến UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp để được hòa giải.
- Chủ tịch UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương mình, đồng thời phải phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội khác.
Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã phải được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp.
Việc hòa giải phải được lập thành biên bản, có chữ ký của các bên và xác nhận hòa giải thành hoặc không thành của UBND cấp xã. Biên bản hòa giải được gửi đến các bên tranh chấp và lưu tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp.
Trong trường hợp hòa giải thành và có thay đổi hiện trạng về ranh giới hoặc người sử dụng đất, UBND cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường (đối với tranh chấp giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư) hoặc đến Sở Tài nguyên và Môi trường (đối với các trường hợp khác).
Phòng Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ trình Ủy ban nhân dân cùng cấp để quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất và cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.
>> Tìm hiểu thêm:
Quy định pháp luật về giải quyết tranh chấp đất đai
Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai
Theo Điều 203 Luật Đất đai 2013 thì thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai được quy định như sau:
Tại Ủy ban nhân dân cấp xã
- Các tranh chấp về đất đai giữa cá nhân, hộ gia đình, và cộng đồng dân cư với nhau.
- Tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư với cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.
- Tranh chấp đất đai giữa cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp với nhau.
Tại Ủy ban nhân dân cấp huyện
- Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được hoặc hòa giải không thành.
- Tranh chấp đất đai liên quan đến quyết định thu hồi đất, quyết định trưng dụng đất, quyết định giải tỏa, phá dỡ nhà ở, công trình khác gắn liền với đất của UBND cấp huyện, cấp tỉnh.
- Tranh chấp đất đai có liên quan đến việc thực hiện các dự án phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.
- Tranh chấp đất đai mà một bên tranh chấp là người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài.
Tại Ủy ban nhân dân cấp tỉnh
- Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được hoặc hòa giải không thành thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện.
- Tranh chấp đất đai liên quan đến việc thực hiện các dự án phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.
- Tranh chấp đất đai có liên quan đến quyền sử dụng đất của người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài.
- Tranh chấp đất đai mà một bên tranh chấp là cơ quan nhà nước.
Tại Tòa án nhân dân
- Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không hòa giải được hoặc hòa giải không thành thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp tỉnh.
- Tranh chấp đất đai mà một bên tranh chấp là tổ chức, cá nhân nước ngoài, hoặc tổ chức, cá nhân của nước ngoài có chức năng ngoại giao.
- Tranh chấp đất đai mà một bên tranh chấp là người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai so với Luật Đất đai 2013:
- Nếu tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại liên quan đến đất đai có thể do Trọng tài thương mại Việt Nam giải quyết theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại..
Luật Đất đai 2024 đã bổ sung thêm về thẩm quyền giải quyết của Trọng tài thương mại
Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai
Hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã
Trong trường hợp xảy ra tranh chấp đất đai và việc hòa giải giữa các bên không đạt được sự thống nhất, có thể nộp đơn đến UBND cấp xã nơi có bất động sản tranh chấp để yêu cầu tiếp tục quá trình giải quyết.
Quy trình hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã bao gồm các bước sau:
Trong khoảng thời gian 45 ngày kể từ ngày nhận đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai, UBND cấp xã sẽ thành lập Hội đồng hòa giải, bao gồm đại diện UBND, Mặt trận Tổ quốc và các thành viên khác của mặt trận, để tiến hành hòa giải.
Kết quả của quá trình hòa giải sẽ được ghi chép trong biên bản có chữ ký xác nhận từ Hội đồng hòa giải và các bên liên quan. Nếu hòa giải thành công và có thay đổi hiện trạng về ranh giới hoặc người sử dụng đất, UBND cấp xã sẽ chuyển biên bản hòa giải đến:
- Phòng Tài nguyên và Môi trường nếu tranh chấp liên quan đến hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư.
- Sở Tài nguyên và Môi trường đối với các trường hợp tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
Phòng Tài nguyên và Môi trường hoặc Sở Tài nguyên và Môi trường sau đó sẽ trình UBND cùng cấp quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất và cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác liên quan đến đất.
Trong trường hợp hòa giải tại UBND cấp xã không thành công, các bên tranh chấp có thể tiếp tục yêu cầu giải quyết tại UBND cấp huyện hoặc cấp tỉnh, hoặc tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền, theo quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai.
Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải
Giải quyết đất đai bằng cách khởi kiện ra tòa
Để thực hiện thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai tại Tòa án, các đương sự cần đáp ứng hai điều kiện quan trọng sau:
- Tranh chấp phải thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án.
- Vụ việc phải đã qua quá trình hòa giải tại UBND cấp xã trong những trường hợp được pháp luật quy định.
Việc giải quyết tranh chấp đất đai tại Tòa án tuân theo quy định chung của Bộ luật Tố tụng dân sự. Các cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp để khởi kiện vụ án tại Tòa án có thẩm quyền.
Vì đất đai thuộc loại bất động sản, Tòa án có thẩm quyền giải quyết sẽ là Tòa án nơi có bất động sản đó. Người khởi kiện gửi đơn khởi kiện và các giấy tờ, chứng cứ cần thiết kèm theo đến Tòa án có thẩm quyền.
Đầu tiên, Tòa án tiến hành hòa giải để các đương sự có cơ hội thỏa thuận về việc giải quyết vụ án. Đây là bước bắt buộc trong quá trình giải quyết tranh chấp theo thủ tục tố tụng dân sự, khác với hòa giải trước đó tại UBND cấp xã.
Hòa giải trong giai đoạn này do Tòa án nhân dân chủ trì và thực hiện. Nếu hòa giải thành công, Tòa án lập biên bản hòa giải và, sau thời hạn 07 ngày mà các đương sự không thay đổi ý kiến, tranh chấp chính thức kết thúc.
Nếu hòa giải không thành công, Tòa án ra quyết định xét xử. Trong quá trình xét xử, các bên vẫn có thể thỏa thuận về việc giải quyết vụ án.
Sau khi xét xử, nếu không đồng ý với bản án, các bên có thể kháng cáo theo trình tự phúc thẩm hoặc giám đốc thẩm. Việc tái thẩm đối với các bản án, quyết định đã có hiệu lực của Tòa án về tranh chấp đất đai sẽ tuân theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
>> Tìm hiểu thêm:
Hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp huyện trở lên
Để yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND cấp huyện trở lên, cần đáp ứng các điều kiện sau:
- Các bên tranh chấp không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo quy định và lựa chọn giải quyết tranh chấp tại UBND.
- Tranh chấp đã qua quá trình hòa giải tại UBND cấp xã.
Đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, Chủ tịch UBND cấp huyện sẽ giải quyết. Nếu không đồng ý với quyết định, có thể khiếu nại tới Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân.
Nếu một bên là tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, hoặc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, Chủ tịch UBND cấp tỉnh sẽ giải quyết. Trong trường hợp không đồng ý với quyết định trên, có thể khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân.
Lưu ý: Chủ tịch UBND cấp huyện có thẩm quyền giải quyết tranh chấp bằng cách đưa ra quyết định. Quyết định này có hiệu lực thi hành và bắt buộc các bên tranh chấp phải chấp hành nghiêm túc. Trong trường hợp không tuân thủ, sẽ thực hiện cưỡng chế thi hành.
Luật Minh Tú – Dịch vụ tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai uy tín
Luật Minh Tú – Dịch vụ tư vấn thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai uy tín
Sự phát triển của nền kinh tế ngày nay làm cho quan hệ đất đai trở nên ngày càng phức tạp. Đất đai không chỉ là tài sản thuộc sở hữu toàn dân và do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý, mà còn gắn liền với các quan hệ dân sự và thương mại khác.
Tranh chấp đất đai là một loại tranh chấp khá phức tạp do đặc thù riêng của nó. Vì vậy, việc giải quyết tranh chấp đất đai phải tuân theo các trình tự và thủ tục cụ thể theo quy định của pháp luật.
Thấu hiểu điều đó, đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, Luật Minh Tú là sự lựa chọn hàng đầu, cung cấp các dịch vụ sau:
- Tư vấn về các quy định của pháp luật liên quan đến tranh chấp đất đai.
- Giúp đỡ các bên tham gia tranh chấp đất đai hòa giải, thỏa thuận để giải quyết mâu thuẫn.
- Đại diện cho các bên tham gia tranh chấp đất đai trong quá trình giải quyết tranh chấp tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Thẩm tra hồ sơ, tài liệu liên quan đến tranh chấp đất đai.
- Soạn thảo các văn bản pháp lý liên quan đến tranh chấp đất đai.
- Bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia tranh chấp đất đai trước cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Thông tin liên hệ:
- Trụ sở chính công ty: Lầu 25, tòa nhà LIM TOWER số 9-11 Tôn Đức Thắng, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
- Hotline: 096 783 78 68
- Email: votu@luatminhtu.com
- Fanpage: https://www.facebook.com/luatminhtu
- Website: luatminhtu.vn
Hy vọng bài viết trên sẽ mang đến các thông tin hữu ích về thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai đến bạn đọc, nếu bạn vẫn còn thắc mắc hay có vấn đề gì liên quan đến pháp lý cần tư vấn hãy liên hệ đến Luật Minh Tú để được hỗ trợ ngay hôm nay nhé!
>> Tham khảo ngay: Cập nhật chi phí thuê luật sư tranh chấp đất đai bao nhiêu tiền 2024
