Hàng thừa kế thứ nhất là gì? Quy định pháp luật và ví dụ chi tiết
Theo quy định của pháp luật Việt Nam, đất đai là tài sản đặc biệt, thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước thống nhất quản lý. Tuy nhiên, việc sử dụng đất lại là vấn đề thường phát sinh tranh chấp. Do đó, việc tiến hành hòa giải tranh chấp đất đai là biện pháp giải quyết hiệu quả để đi đến sự thống nhất ý chí giữa những người sử dụng đất.
Thừa kế là một trong những vấn đề pháp lý quan trọng liên quan đến tài sản, đặc biệt là đất đai. Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp, việc nắm rõ các quy định về thừa kế là vô cùng cần thiết. Vậy hàng thừa kế thứ nhất là gì và ai sẽ được hưởng di sản trong hàng này? Bài viết này Luật Minh Tú sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết các thắc mắc đó.
Thừa kế theo pháp luật được áp dụng khi nào?
Thừa kế theo pháp luật được áp dụng khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, theo Bộ luật Dân sự 2015. Cụ thể, thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong các trường hợp sau đây:
- Không có di chúc.
- Di chúc không hợp pháp (ví dụ: người lập di chúc không minh mẫn, bị ép buộc, hoặc di chúc không đúng hình thức pháp luật quy định).
- Người được chỉ định trong di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, hoặc từ chối nhận di sản.
- Phần di sản không được định đoạt trong di chúc.
Những vấn đề pháp lý liên quan đến tặng cho, cho thuê, thừa kế nhà đất
Các hàng thừa kế theo quy định pháp luật hiện hành
Theo Bộ luật Dân sự 2015, pháp luật Việt Nam quy định có ba hàng thừa kế theo pháp luật. Nguyên tắc chung là người thừa kế cùng hàng sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Chỉ khi không còn ai ở hàng trước thì người ở hàng sau mới được hưởng thừa kế.
Cụ thể, ba hàng thừa kế bao gồm:
- Hàng thừa kế thứ nhất: Gồm vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
- Hàng thừa kế thứ hai: Gồm ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết, cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại.
- Hàng thừa kế thứ ba: Gồm cụ nội, cụ ngoại của người chết, bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết, cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột và chắt ruột của người chết.

Hàng thừa kế thứ nhất là gì? Ai được hưởng di sản?
Hàng thừa kế thứ nhất bao gồm những người thân thiết, gần gũi nhất với người đã mất. Nếu những người này còn sống, họ sẽ luôn được ưu tiên nhận di sản trước. Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất gồm có:
- Vợ hoặc chồng còn sống tại thời điểm người kia qua đời.
- Cha mẹ bao gồm cả cha mẹ đẻ và cha mẹ nuôi hợp pháp.
- Con cái gồm con đẻ và con nuôi hợp pháp.
Hàng thừa kế thứ nhất chính là “gia đình hạt nhân” gần gũi nhất của người chết.
Ví dụ thực tế về hàng thừa kế thứ nhất: Anh A qua đời mà không để lại di chúc. Anh A có vợ, hai người con, và cha mẹ đẻ còn sống. Theo quy định, vợ, hai người con và cha mẹ đẻ của anh A sẽ cùng nhau chia đều di sản theo hàng thừa kế thứ nhất. Nếu cha mẹ của anh A đã mất, thì chỉ còn vợ và các con được chia đều di sản.
Quy định về hàng thừa kế thứ nhất qua các thời kỳ
Quy định về hàng thừa kế thứ nhất đã duy trì sự ổn định qua các Bộ luật Dân sự, khẳng định tính nhất quán của pháp luật về thừa kế ở Việt Nam.
| Bộ luật Dân sự | Điều luật quy định | Thành phần hàng thừa kế thứ nhất | Ghi chú |
| 1995 | Điều 679 | Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi |
Lần đầu tiên quy định rõ ràng, tạo nền tảng pháp lý cho thừa kế theo pháp luật.
|
| 2005 | Điều 676 | Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi |
Nội dung giữ nguyên so với BLDS 1995.
|
| 2015 | Điều 651 | Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi |
Tiếp tục giữ nguyên, khẳng định tính ổn định của pháp luật về thừa kế.
|
Kiện đòi quyền thừa kế: Nắm chắc pháp luật để bảo vệ tài sản & tình thân

Dịch vụ Khai nhận di sản thừa kế tại Luật Minh Tú
Việc phân chia và khai nhận di sản thừa kế, đặc biệt khi không có di chúc, thường phức tạp và dễ phát sinh tranh chấp. Để đảm bảo quá trình này diễn ra minh bạch, nhanh chóng và đúng pháp luật, đội ngũ luật sư chuyên nghiệp tại Luật Minh Tú cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ toàn diện về Khai nhận di sản thừa kế, giúp quý khách hàng:
- Tư vấn về các thủ tục, hồ sơ cần thiết để khai nhận di sản.
- Hỗ trợ soạn thảo đơn yêu cầu công chứng, văn bản thỏa thuận phân chia di sản.
- Đại diện khách hàng làm việc với cơ quan công chứng, cơ quan quản lý đất đai.
- Giải quyết các vấn đề phát sinh, giúp các bên đạt được thỏa thuận, tránh tranh chấp không cần thiết.
Thông tin liên hệ
- Hotline: 1900 0031
- Zalo tư vấn 24/7: https://zalo.me/congtyluatminhtu
- Zalo đặt lịch tư vấn cùng Luật sư Võ Hồng Tú: 090.737.4868
- Fanpage: https://www.facebook.com/luatminhtu
- Email: votu@luatminhtu.com
- Website: luatminhtu.vn
- Văn phòng tư vấn: Số 4/9 Đường số 03, Cư xá Đô Thành, Phường Bàn Cờ, Tp.HCM
Kết luận
Việc nắm rõ khái niệm và các quy định pháp luật liên quan đến hàng thừa kế thứ nhất là gì là vô cùng quan trọng để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Theo đó, hàng thừa kế thứ nhất bao gồm những người thân cận nhất với người đã mất, được ưu tiên hưởng di sản trước tiên và chia đều tài sản nếu không có di chúc. Nắm vững các quy tắc này sẽ giúp quá trình phân chia tài sản được thực hiện một cách công bằng, minh bạch và đúng pháp luật.
