Khởi kiện tranh chấp hợp đồng dân sự là một trong những vấn đề pháp lý phổ biến trong đời sống kinh tế – xã hội. Khi các cam kết trong hợp đồng không được thực hiện hoặc có sự bất đồng về quyền và nghĩa vụ, việc tìm kiếm giải pháp pháp lý trở nên cấp thiết. Bài viết này Luật Minh Tú sẽ đi sâu phân tích nguyên nhân, các loại tranh chấp thường gặp, hệ quả và những lưu ý quan trọng khi khởi kiện tranh chấp hợp đồng dân sự.

1. Tranh chấp hợp đồng dân sự là gì?

Tranh chấp hợp đồng dân sự là sự bất đồng, mâu thuẫn giữa các bên tham gia hợp đồng liên quan đến việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ hoặc các cam kết được quy định trong hợp đồng. Tranh chấp có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân, bao gồm sự vi phạm các điều khoản hợp đồng, sự hiểu nhầm về quyền và nghĩa vụ của các bên, hoặc xảy ra sự kiện bất khả kháng.

2. Nguyên nhân dẫn đến khởi kiện tranh chấp hợp đồng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tranh chấp hợp đồng dân sự, trong đó phổ biến nhất là:

• Vi phạm nghĩa vụ hợp đồng: Đây là nguyên nhân hàng đầu khi một bên không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không đúng nghĩa vụ của mình theo hợp đồng.
• Điều khoản hợp đồng không rõ ràng hoặc mâu thuẫn: Khi các điều khoản trong hợp đồng được soạn thảo không cụ thể, gây mơ hồ hoặc có sự mâu thuẫn, các bên có thể có sự hiểu khác nhau về quyền và nghĩa vụ của mình, dễ dẫn đến tranh chấp.
• Điều khoản hợp đồng trái pháp luật: Nếu hợp đồng chứa đựng các điều khoản trái với quy định của pháp luật, điều khoản đó sẽ bị vô hiệu. Việc này có thể dẫn đến toàn bộ hợp đồng bị tuyên bố vô hiệu, tạo ra tranh chấp hợp đồng dân sự về tính hợp pháp và hiệu lực của hợp đồng.
• Tranh chấp do bất khả kháng: Khi một trong các bên không thể thực hiện được nghĩa vụ hợp đồng do sự kiện bất khả kháng (thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh) mà hợp đồng không có điều khoản cụ thể để giải quyết tình huống này, tranh chấp có thể phát sinh.

Xem thêm: Tranh chấp hợp đồng mua bán nhà đất bằng giấy tay, đặt cọc

3. Các loại tranh chấp hợp đồng dân sự phổ biến

Trong thực tiễn, các loại tranh chấp hợp đồng dân sự thường gặp bao gồm:

• Tranh chấp về không/không đủ nghĩa vụ hợp đồng: Một bên không thực hiện đúng các nghĩa vụ hoặc thực hiện sai phạm, không đúng chất lượng, thời gian, số lượng cam kết. Ví dụ: Bên bán không giao đúng hàng hóa, giao chậm hoặc giao hàng kém chất lượng.
• Tranh chấp giải thích và thực thi điều khoản hợp đồng: Xảy ra khi các bên có sự hiểu khác nhau về các điều khoản, dẫn đến việc thực hiện không đúng với ý định ban đầu. Ví dụ: Một bên hiểu “giao hàng trong vòng 30 ngày” là trong vòng 30 ngày làm việc, trong khi bên còn lại hiểu là 30 ngày kể cả ngày nghỉ.
• Tranh chấp điều khoản bảo hành và chất lượng sản phẩm: Phát sinh khi một bên không thực hiện nghĩa vụ bảo hành, bảo trì hoặc giao sản phẩm/dịch vụ không đúng như cam kết về chất lượng. Ví dụ: Người mua yêu cầu bảo hành sản phẩm nhưng bên bán không thực hiện đúng hạn hoặc theo tiêu chuẩn đã thỏa thuận.
• Tranh chấp về điều khoản thanh toán: Xảy ra khi có sự bất đồng về số tiền thanh toán hoặc thời gian thanh toán. Ví dụ: Một bên không thanh toán đúng hạn hoặc không thanh toán đúng số tiền đã thỏa thuận.
• Tranh chấp về việc hủy bỏ hợp đồng: Phát sinh khi một bên yêu cầu hủy bỏ hợp đồng, trong khi bên còn lại không đồng ý. Ví dụ: Một bên yêu cầu hủy hợp đồng do vi phạm nghĩa vụ thanh toán của đối tác, trong khi bên kia cho rằng lý do không hợp lý.
• Tranh chấp tài sản chung, phân chia tài sản hợp đồng: Xảy ra khi các bên không thống nhất được cách thức phân chia tài sản chung, đặc biệt trong các hợp đồng thừa kế, hợp đồng tặng cho tài sản. Ví dụ: Tranh chấp giữa các đồng thừa kế về quyền sở hữu và phân chia tài sản.
• Tranh chấp về sự thay đổi điều khoản hợp đồng: Phát sinh khi một bên yêu cầu thay đổi điều khoản hợp đồng mà không có sự đồng ý của các bên còn lại. Ví dụ: Một bên yêu cầu thay đổi giá trị hợp đồng sau khi đã ký kết, gây tranh cãi với bên còn lại.

4. Hệ quả khi khởi kiện tranh chấp hợp đồng dân sự

Tranh chấp hợp đồng dân sự thường để lại những hệ quả tiêu cực cho các bên liên quan:

• Mất uy tín, ảnh hưởng quan hệ hợp tác: Tranh chấp kéo dài có thể làm giảm uy tín của các bên, ảnh hưởng đến cơ hội hợp tác trong tương lai.
• Chi phí và thời gian giải quyết kéo dài: Việc giải quyết tranh chấp, đặc biệt khi phải khởi kiện tranh chấp hợp đồng tại Tòa án, có thể kéo dài và tiêu tốn thời gian, chi phí đáng kể cho luật sư, án phí, và các chi phí khác.
• Thiệt hại tài chính lớn: Bên vi phạm hợp đồng có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, bao gồm chi phí phát sinh do vi phạm hợp đồng và các khoản phạt theo hợp đồng hoặc quyết định của Tòa án.

5. Giải pháp pháp lý khi khởi kiện tranh chấp hợp đồng

Khi xảy ra tranh chấp hợp đồng dân sự, các bên có thể lựa chọn các giải pháp pháp lý sau:

• Đàm phán, thương lượng trực tiếp: Trước khi khởi kiện tranh chấp hợp đồng tại Tòa án, các bên nên ưu tiên phương thức đàm phán, thương lượng để tìm kiếm giải pháp. Đây là bước quan trọng giúp các bên trao đổi, thống nhất về quyền lợi và nghĩa vụ, từ đó tránh việc phải đưa vụ tranh chấp ra Tòa án, tiết kiệm thời gian, chi phí và duy trì mối quan hệ.
• Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền: Khi đàm phán, thương lượng không đạt được kết quả, các bên có thể tiến hành khởi kiện tranh chấp hợp đồng tại Tòa án để yêu cầu giải quyết.
• Yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định: Bên bị thiệt hại có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm các khoản tiền bồi thường tổn thất tài chính, chi phí phát sinh từ việc vi phạm hợp đồng, và các khoản phạt đã thỏa thuận trong hợp đồng hoặc do Tòa án quyết định.

Tìm hiểu thêm: Thủ tục giải quyết tranh chấp hợp đồng mua bán nhà ở – Luật Minh Tú đồng hành cùng bạn

6. Lưu ý quan trọng khi khởi kiện tranh chấp hợp đồng

Để quá trình khởi kiện tranh chấp hợp đồng dân sự diễn ra hiệu quả, các bên cần lưu ý:

• Xác định rõ ràng các điều khoản hợp đồng chặt chẽ:

Để tránh tranh chấp từ đầu, các bên nên đảm bảo rằng hợp đồng được soạn thảo một cách rõ ràng, chi tiết về các quyền và nghĩa vụ, đồng thời tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Điều này sẽ giúp hạn chế mâu thuẫn và tạo ra cơ sở vững chắc khi cần khởi kiện tranh chấp hợp đồng.

• Lưu giữ đầy đủ tài liệu, chứng từ liên quan:

Các bên cần lưu giữ tất cả các tài liệu, chứng từ liên quan đến hợp đồng, bao gồm các biên bản trao đổi, thanh toán, hợp đồng, phụ lục, thư từ, tin nhắn, email,… Đây là các bằng chứng quan trọng giúp chứng minh quyền lợi hợp pháp khi tranh chấp xảy ra.

• Chú ý thời hiệu khởi kiện hợp đồng dân sự:

Các bên cần lưu ý thời hiệu khởi kiện tranh chấp hợp đồng. Theo Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015, thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.

7. Dịch vụ giải quyết tranh chấp pháp lý tại Luật Minh Tú

Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm và chuyên môn sâu rộng trong nhiều lĩnh vực, Luật Minh Tú cung cấp dịch vụ giải quyết tranh chấp pháp lý toàn diện nhằm hỗ trợ Quý Khách hàng giải quyết hiệu quả các loại tranh chấp, bao gồm cả việc khởi kiện tranh chấp hợp đồng dân sự:

• Trọng tài thương mại
• Tranh chấp dân sự
• Tranh chấp xây dựng
• Tranh chấp cổ đông
• Tranh chấp lao động
• Tranh chấp hợp đồng
• Tranh chấp sở hữu trí tuệ
• Tranh chấp truyền thông & Giải trí
• Tranh chấp thương mại
• Tố tụng hành chính
• Tố tụng Sơ thẩm
• Tố tụng Phúc thẩm
• Tái thẩm/ Giám đốc thẩm
• Thi hành án

Luật Minh Tú cam kết đồng hành cùng Quý Khách hàng, từ giai đoạn tư vấn ban đầu, đàm phán, chuẩn bị hồ sơ đến đại diện tranh tụng tại Tòa án hoặc các cơ quan có thẩm quyền, nhằm bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của Quý Khách hàng.

Thông tin liên hệ Luật Minh Tú:

• Hotline: 1900 0031
• Zalo tư vấn 24/7: https://zalo.me/congtyluatminhtu
• Zalo đặt lịch tư vấn cùng Luật sư Võ Hồng Tú: +84 907 374 868
• Văn phòng tư vấn: Số 4/9 Đường số 03, Cư xá Đô Thành, phường Bàn Cờ, Thành phố Hồ Chí Minh

Kết luận

Khởi kiện tranh chấp hợp đồng dân sự là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự am hiểu pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn. Việc nắm rõ nguyên nhân, các loại tranh chấp phổ biến, hệ quả và các giải pháp pháp lý là điều cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong trường hợp cần sự hỗ trợ chuyên nghiệp, việc tìm đến các dịch vụ pháp lý uy tín như Luật Minh Tú sẽ giúp Quý Khách hàng giải quyết tranh chấp một cách hiệu quả, nhanh chóng và đúng quy định pháp luật.