Việc nuôi con và cấp dưỡng sau ly hôn là vấn đề quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con cái và quyền lợi của cha mẹ. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ những quy định pháp luật liên quan tranh chấp quyền nuôi con khi ly hôn, cách giành quyền nuôi con cũng như mức cấp dưỡng phù hợp theo quy định hiện hành.

1. Khi Nào Phải Giành Quyền Nuôi Con Sau Ly Hôn

1.1. Thỏa thuận nuôi con khi ly hôn

Theo Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cha mẹ có thể thỏa thuận về người nuôi con sau ly hôn. Nếu không thống nhất được, Tòa án sẽ xem xét và đưa ra quyết định dựa trên quyền lợi tốt nhất của con​.

Tòa án đánh giá quyền lợi của con dựa trên:

• Điều kiện kinh tế của mỗi bên.
• Môi trường sống và học tập phù hợp cho con.
• Mối quan hệ tình cảm giữa con và cha/mẹ.
• Yếu tố đạo đức, nhân cách của cha/mẹ.

1.2. Các trường hợp cần tranh chấp quyền nuôi con

Bạn có thể yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp quyền nuôi con trong các trường hợp sau:

• Con chưa thành niên (dưới 18 tuổi).
• Con đã thành niên nhưng không có khả năng tự chăm sóc do mất năng lực hành vi dân sự.
• Một bên có hành vi bạo hành, lạm dụng chất kích thích, không có khả năng tài chính ổn định.
• Con từ 7 tuổi trở lên muốn sống với bạn.
• Mẹ không đủ điều kiện nuôi con dưới 36 tháng tuổi.

Khi nào tranh chấp quyền nuôi con sau ly hôn
(Nguồn: Luật Minh Tú)

Tranh Chấp Giành Quyền Nuôi Con Khi Ly Hôn

Những yếu tố quyết định quyền nuôi con

Để giành được quyền nuôi con, bạn cần chứng minh mình có điều kiện chăm sóc con tốt hơn, bao gồm:

Điều kiện kinh tế

• Thu nhập ổn định, có khả năng đáp ứng chi phí sinh hoạt, học tập và chăm sóc con.
• Có tài sản riêng hoặc nơi ở ổn định, không bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh khó khăn.

Điều kiện tinh thần và thời gian chăm sóc con

• Có đủ thời gian gần gũi, nuôi dưỡng và giáo dục con.
• Không bị ảnh hưởng bởi công việc quá bận rộn hoặc hoàn cảnh sống thiếu ổn định.

Cung cấp chứng cứ chứng minh đối phương không đủ điều kiện

• Nếu đối phương không có thu nhập ổn định, thường xuyên đi làm xa hoặc có hành vi bạo hành, bạn có thể thu thập bằng chứng như lời khai của hàng xóm, giáo viên của con…
• Nếu đối phương có dấu hiệu lạm dụng chất kích thích, cờ bạc, bạn có thể yêu cầu kiểm tra y tế hoặc xác minh qua cơ quan chức năng.

Ảnh hưởng của độ tuổi con trong tranh chấp

• Con dưới 36 tháng tuổi: Thường được giao cho mẹ nuôi, trừ khi người mẹ không đủ khả năng chăm sóc.
• Con từ 7 tuổi trở lên: Tòa án sẽ tham khảo nguyện vọng của con trước khi ra quyết định.

Thay đổi người nuôi con sau khi có phán quyết

Quyền nuôi con không phải lúc nào cũng cố định. Trong các trường hợp sau, cha/mẹ có thể yêu cầu thay đổi quyền nuôi con:

• Bên đang nuôi con không còn đủ khả năng tài chính và tinh thần để chăm sóc con.
• Con có mong muốn thay đổi người trực tiếp nuôi dưỡng.
• Cả cha mẹ đều không đủ điều kiện, Tòa án sẽ chỉ định người giám hộ phù hợp.

Tranh chấp giành quyền nuôi con khi ly hôn
(Nguồn: Luật Minh Tú)

Quyền Và Nghĩa Vụ Của Cha Mẹ Khi Không Nuôi Con

Quyền thăm nom con

Cha/mẹ không trực tiếp nuôi con vẫn có quyền thăm nom, chăm sóc và giáo dục con, trừ khi:

• Có tiền án về hành vi xâm hại trẻ em, bạo hành gia đình.
• Có hành vi xúi giục con làm điều vi phạm pháp luật.

Nếu cha/mẹ nuôi con cản trở quyền thăm nom, Tòa án có thể can thiệp để đảm bảo quyền lợi cho con.

Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con

Theo Điều 110 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cha/mẹ không nuôi con phải cấp dưỡng đến khi con đủ 18 tuổi hoặc lâu hơn nếu con mất năng lực lao động.

Mức cấp dưỡng được xác định dựa trên:

• Thu nhập và khả năng tài chính của người cấp dưỡng.
• Nhu cầu thiết yếu của con (ăn uống, học tập, y tế…).

Thông thường, mức cấp dưỡng dao động 15% – 30% thu nhập hàng tháng.

Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ khi không nuôi con
(Nguồn: Luật Minh Tú)

Vi Phạm Nghĩa Vụ Cấp Dưỡng Và Hình Phạt

Không cấp dưỡng có bị phạt không?

Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, nếu không thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng, người vi phạm có thể bị phạt 5 – 10 triệu đồng.

Cố tình không cấp dưỡng có thể bị phạt tù

Nếu không cấp dưỡng dù có khả năng tài chính, người vi phạm có thể bị phạt tù tối đa 5 năm theo Điều 380 Bộ luật Hình sự 2015.

Không Đăng Ký Kết Hôn Có Được Giành Quyền Nuôi Con Không?

Quy định pháp luật về quyền nuôi con khi không đăng ký kết hôn

Theo Điều 14 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nếu nam nữ sống chung như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn, pháp luật không công nhận quan hệ vợ chồng. Tuy nhiên, quyền và nghĩa vụ đối với con chung vẫn được bảo đảm​.

Luật cũng quy định rõ:

• Con ngoài hôn nhân và con trong thời kỳ hôn nhân đều có quyền bình đẳng.
• Dù con mang họ cha hay họ mẹ, cha mẹ đều có quyền và nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng con.
• Nếu trên giấy khai sinh có đầy đủ thông tin cha, mẹ, thì cả hai bên đều bình đẳng trong quyền nuôi con​.

Giải quyết tranh chấp quyền nuôi con khi không kết hôn

Theo khoản 2 Điều 84 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nếu cha mẹ không đăng ký kết hôn nhưng xảy ra tranh chấp về quyền nuôi con, Tòa án vẫn sẽ giải quyết theo quy định chung, tương tự như trường hợp vợ chồng ly hôn​.

• Nếu con dưới 36 tháng tuổi, mẹ được ưu tiên nuôi con, trừ khi không đủ điều kiện chăm sóc hoặc hai bên có thỏa thuận khác.
• Nếu con từ 7 tuổi trở lên, Tòa án sẽ tham khảo ý kiến của con để đưa ra quyết định tốt nhất cho con​.
• Nếu cha hoặc mẹ không đủ điều kiện nuôi con, Tòa án có thể giao quyền nuôi con cho người phù hợp hơn.

• Nếu cha/mẹ tự ý giữ con, không cho bên kia thăm nom, người còn lại có thể yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp.
• Nếu có hành vi cưỡng đoạt con, đưa con đi trái phép, có thể bị xử lý theo quy định của pháp luật về hành vi vi phạm quyền nuôi con.

Kết luận

Tranh chấp quyền nuôi con và cấp dưỡng sau ly hôn là vấn đề quan trọng, cần tuân thủ quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho con cái. Nếu gặp khó khăn, hãy tìm luật sư tư vấn để có giải pháp phù hợp nhất.

Thông tin liên hệ:

• Trụ sở công ty tọa lạc tại: Lầu 2 Số 68 đường Nguyễn Huệ, phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
• Văn phòng làm việc: 4/9 Đường số 3, Cư xá Đô Thành, Phường 4, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh
• Email: votu@luatminhtu.com
• Hotline: 096 783 78 68
• Fanpage: https://www.facebook.com/luatminhtu
• Website: luatminhtu.vn