Vi phạm hợp đồng thương mại là vấn đề thường gặp trong hoạt động kinh doanh, đặc biệt khi giao dịch liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ và giá trị tài chính lớn. Vấn đề này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng đến uy tín và quan hệ hợp tác của doanh nghiệp. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc hiểu rõ các quy định pháp luật, chế tài áp dụng và cách thức xử lý khi xảy ra tranh chấp hợp đồng là điều kiện tiên quyết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Bài viết dưới đây Luật Minh Tú sẽ cung cấp thông tin chi tiết, giúp doanh nghiệp hiểu rõ về vi phạm hợp đồng thương mại cũng như các biện pháp bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

1. Vi phạm hợp đồng thương mại là gì?

Theo khoản 12 điều 3 Luật Thương mại 2005, vi phạm hợp đồng thương mại được hiểu là “việc một bên không thực hiện, thực hiện không đầy đủ hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ theo thoả thuận giữa các bên”. Những hành vi vi phạm tiêu biểu như: chậm giao hàng, chậm thanh toán, vi phạm nghĩa vụ bảo mật cho đến việc đơn phương hủy hợp đồng trái pháp luật.

1.1. Các dạng vi phạm hợp đồng thương mại thường gặp

Để hiểu rõ hơn về vi phạm hợp đồng thương mại là gì, các bên tham gia giao kết cần nắm rõ các dạng vi phạm hợp đồng thường gặp. Có rất nhiều hành vi dẫn đến vi phạm hợp đồng, dưới đây là các dạng thường gặp trong thực tế:

• Chậm hoặc không thanh toán: Bên mua vi phạm nghĩa vụ thanh toán theo Điều 50, Điều 51 Luật Thương mại 2005 Luật Thương mại 2005.
• Chậm giao hàng hoặc Giao hàng trước thời hạn đã thỏa thuận: Bên bán vi phạm thời hạn giao hàng theo Điều 37, Điều 38 Luật Thương mại 2005.
• Vi phạm chất lượng, số lượng hàng hóa: Không bảo đảm tiêu chuẩn, quy cách theo Điều 39- Điều 41 Luật Thương mại 2005.
• Vi phạm nghĩa vụ bảo mật, không cạnh tranh: Làm ảnh hưởng đến lợi ích kinh doanh chính đáng của đối tác.
• Vi phạm nghĩa vụ bảo hành: không thực hiện hoặc thực hiện chậm trễ việc bảo hành đối với hàng hoá mua bán có bảo hành điều 49 Luật Thương mại 2005.

1.2. Hậu quả pháp lý của vi phạm hợp đồng thương mại

Luật Thương mại 2005 quy định tại Điều 292 về các chế tài khi xảy ra vi phạm hợp đồng, bao gồm:

• Buộc thực hiện đúng hợp đồng (Điều 297).
• Mức phạt vi phạm: Tối đa không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ bị vi phạm (Điều 301).
• Bồi thường thiệt hại: Bao gồm tổn thất thực tế và khoản lợi nhuận bị mất (Điều 302).
• Tạm ngừng, đình chỉ, hủy bỏ hợp đồng (Điều 310 – 312).
• Các biện pháp khác do các bên thỏa thuận, nhưng không trái luật.

Tùy mức độ vi phạm và thỏa thuận giữa các bên mà một bên bị vi phạm có quyền yêu cầu áp dụng một hoặc nhiều chế tài đồng thời đối với bên vi phạm.

2. Doanh nghiệp cần làm gì khi xảy ra vi phạm hợp đồng?

Khi vướng vào vi phạm hợp đồng, các doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:

• Rà soát hợp đồng: Xác định rõ quyền, nghĩa vụ và chế tài đã được quy định.
• Thu thập chứng cứ: Ghi nhận toàn bộ tài liệu, chứng từ, email, biên bản… chứng minh hành vi vi phạm.
• Thông báo bằng văn bản: Gửi yêu cầu chính thức cho bên vi phạm theo đúng thủ tục pháp luật.
• Thương lượng, hòa giải: Ưu tiên giải quyết bằng thiện chí là biện pháp được ưu tiên hàng đầu nhằm tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí và quan trọng hàng đầu là duy trì quan hệ hợp tác giữa các bên.
• Khởi kiện hoặc trọng tài thương mại: Nếu thương lượng không thành, doanh nghiệp có thể lựa chọn khởi kiện tại Tòa án hoặc Trọng tài theo Điều 317 – 319 Luật Thương mại 2005.

Hợp đồng đã hoàn thành là gì? Dấu hiệu và cách xác định chuẩn luật

3. Biện pháp phòng ngừa vi phạm hợp đồng thương mại

Để hạn chế rủi ro vi phạm hợp đồng thì ngay từ khi bắt đầu giao kết hợp đồng, doanh nghiệp cần thận tọng và tỉ mỉ hơn trong từng điều khoản hợp đồng, cụ thể là:

• Hợp đồng quy định cụ thể về nghĩa vụ, trách nhiệm và chế tài dự kiến cho các tình huống có thể xảy ra;
• Quy định cụ thể cơ quan giải quyết tranh chấp và văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng để xử lý tranh chấp;
• Thường xuyên rà soát, cập nhật quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực kinh doanh và các lĩnh vực có liên quan;
• Có sự đồng hành của luật sư trong quá trình ký kết và thực hiện hợp đồng.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng cần lưu ý rằng không phải trong mọi trường hợp bên vi phạm đều phải chịu trách nhiệm đối với hành vi vi phạm của mình; pháp luật quy định một số trường hợp được miễn trách nhiệm, cụ thể theo quy định tại khoản 1 Điều 294 Luật Thương mại 2005, bên vi phạm hợp đồng có thể được miễn trách nhiệm trong một số trường hợp nhất định, bao gồm:

(i) trường hợp miễn trách nhiệm do các bên đã thỏa thuận;

(ii) sự kiện bất khả kháng;

(iii) hành vi vi phạm hoàn toàn do lỗi của bên kia;

(iv) hành vi vi phạm phát sinh từ việc thực hiện quyết định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền mà tại thời điểm giao kết hợp đồng, các bên không thể biết trước.

Đồng thời, khi thuộc một trong các trường hợp miễn trách nhiệm nêu trên, bên vi phạm còn phải thực hiện nghĩa vụ theo Điều 295 Luật Thương mại 2005 về thông báo và xác nhận trường hợp miễn trách nhiệm, cụ thể:

(i) thông báo ngay bằng văn bản cho bên kia về sự kiện miễn trách nhiệm và hậu quả có thể phát sinh;

(ii) thông báo ngay khi sự kiện miễn trách nhiệm chấm dứt, nếu không thông báo hoặc thông báo không kịp thời thì phải bồi thường thiệt hại;

(iii) chứng minh được với bên bị vi phạm về căn cứ miễn trách nhiệm của mình.

4. Dịch vụ tư vấn hợp đồng thương mại tại Công ty Luật Minh Tú

Với phương châm “OUR EXPERIENCE IS YOUR SUCCESS”, Luật Minh Tú cung cấp dịch vụ tư vấn doanh nghiệp, đồng hành cùng khách hàng trong mọi khâu giao kết và thực hiện hợp đồng thương mại. Chúng tôi triển khai dịch vụ theo quy trình 5 bước rõ ràng:

• Tiếp nhận và phân tích nhu cầu: Tư vấn sơ bộ qua điện thoại/email hoặc trực tiếp tại văn phòng. Ghi nhận đặc điểm hợp đồng, lĩnh vực kinh doanh và rủi ro tiềm ẩn.
• Rà soát và đánh giá hợp đồng: Kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của các điều khoản và đối chiếu với quy định pháp luật hiện hành (Luật Thương mại, Luật Dân sự, luật chuyên ngành…).
• Đề xuất phương án điều chỉnh: Đưa ra khuyến nghị chỉnh sửa, bổ sung điều khoản để hạn chế tối đa rủi ro. Đồng thời thiết kế chế tài, điều kiện miễn trách nhiệm và phương thức giải quyết tranh chấp phù hợp.
• Tham gia đàm phán và ký kết: Luật sư trực tiếp đồng hành trong quá trình thương lượng để đảm bảo lợi ích của khách hàng được bảo vệ ở mức tối đa khi ký hợp đồng.
• Hỗ trợ xử lý khi có vi phạm: Đại diện khách hàng thương lượng, hòa giải. Tham gia tố tụng tại Tòa án/Trọng tài thương mại nếu cần.

Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực hợp đồng thương mại, Luật Minh Tú cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp từ khâu phòng ngừa rủi ro đến giải quyết tranh chấp, bảo vệ toàn diện quyền lợi hợp pháp và uy tín trong kinh doanh.

Thông tin liên hệ

• Hotline: 1900 0031
• Zalo tư vấn 24/7: https://zalo.me/congtyluatminhtu
• Zalo đặt lịch tư vấn cùng Luật sư Võ Hồng Tú: 090.737.4868
• Fanpage: https://www.facebook.com/luatminhtu
• Email: votu@luatminhtu.com
• Website: luatminhtu.vn
• Văn phòng tư vấn: Số 4/9 Đường số 03, Cư xá Đô Thành, Phường Bàn Cờ, Tp.HCM

5. Kết

Vi phạm hợp đồng thương mại là rủi ro khó tránh trong kinh doanh. Tuy nhiên, với việc nắm rõ quy định pháp luật, soạn thảo hợp đồng cẩn trọng và có sự hỗ trợ từ chuyên gia pháp lý, doanh nghiệp hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa, xử lý kịp thời để bảo vệ lợi ích của mình. Nếu cần hỗ trợ, hãy liên hệ Luật Minh Tú để được tư vấn chi tiết.

Hợp đồng có giá trị pháp lý khi nào? Tìm hiểu các điều kiện cốt lõi trong hợp đồng