Từ 1/1/2026, hơn 5 triệu hộ kinh doanh sẽ không còn nộp thuế theo phương pháp khoán (bỏ thuế khoán) mà chuyển sang nộp thuế theo phương thức kê khai.

Hóa đơn điện tử đã trở thành công cụ quen thuộc với doanh nghiệp, nhưng với hơn 5 triệu hộ kinh doanh trên cả nước, việc áp dụng vẫn còn nhiều lúng túng. Làm sao để hộ kinh doanh nhỏ lẻ thuận tiện trong việc xuất hóa đơn mà vẫn đảm bảo minh  bạch, đúng quy định?

Trong chương trình phát sóng tối 15/10/2025 trên kênh SCTV8 – VITV, Luật sư Lê Thị Thu Hiền – Partner tại Công ty Luật TNHH Minh Tú đã có những chia sẻ chuyên sâu về thực trạng, thách thức và giải pháp pháp lý giúp hộ kinh doanh xuất hóa đơn điện tử đúng quy định, minh bạch và thuận tiện hơn trong kê khai thuế.

Mời Quý Anh Chị cùng theo dõi lại toàn bộ phần chia sẻ trong video dưới đây để hiểu rõ hơn về những thay đổi sắp tới và cách chuẩn bị phù hợp cho hộ kinh doanh của mình.

Bên cạnh đó, Luật sư Thu Hiền còn giải đáp các câu hỏi liên quan về “Hộ kinh doanh và bài toán xuất hóa đơn điện tử” như sau:

Câu 1: Theo quy định hiện hành, hộ kinh doanh phải xuất hóa đơn điện tử ngay tại thời điểm phát sinh giao dịch. Nhưng với đặc thù quán nhậu, quán ăn đêm khách ra về muộn, nhiều bàn thanh toán dồn cùng lúc thì liệu việc xuất hóa đơn “chậm vài phút hoặc cuối ca” có bị xem là vi phạm?

Theo quy định tại Điều 9 của Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn chứng từ và Điểm a Khoản 6 Điều 1 của Nghị định 70/2025/NĐ-CP sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP về thời điểm lập hóa đơn được quy định như sau “Thời điểm lập hóa đơn đối với cung cấp dịch vụ là thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ (bao gồm cả cung cấp dịch vụ cho tổ chức, cá nhân nước ngoài) không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền”. Đồng thời theo quy định tại Điều 24 Nghị định 125/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn thì việc lập hóa đơn không đúng thời điểm theo quy định của pháp luật về hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thì sẽ bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền (tùy mức độ)

Như vậy, về nguyên tắc Hóa đơn phải được lập tại thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ, tức là khi khách thanh toán. Do đó nếu chỉ chậm vài phút thì không ảnh hưởng nhưng nếu chậm lâu hoặc tới cuối ca, cuối ngày thì đã vi phạm quy định về thời điểm xuất hóa đơn.

Trong thực tế, các quán ăn, quán nhậu thường có đặc thù: khách ra về muộn, thanh toán dồn dập, nhân viên không kịp lập hóa đơn ngay tại thời điểm từng khách rời đi.

Do đó đối với việc xuất hóa đơn thời điểm hoàn thành việc cung cấp dịch vụ (như cuối ca, hoặc sau khi xử lý xong các bàn) nếu muốn được cơ quan thuế linh hoạt chấp nhận, thì cần Có giải trình hợp lý (ví dụ: do hệ thống quá tải, đông khách); Hóa đơn vẫn phản ánh đúng thời điểm phát sinh giao dịch trên nội dung hóa đơn (dù thực tế nhấn nút xuất hóa đơn có thể sau vài phút); Không có dấu hiệu gian lận về doanh thu, trốn thuế.

Câu 2: Trường hợp hộ kinh doanh gặp sự cố kỹ thuật ban đêm (mất mạng, phần mềm lỗi), pháp luật hiện hành có cơ chế nào cho phép “xuất hóa đơn bù” hay xác nhận hợp lệ để tránh bị xử phạt không?

Hiện nay, không có quy định về cơ chế xuất hóa đơn bù trong quy định pháp luật.

Tại NĐ 125/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính về Thuế, Hóa đơn có quy định 1 trong các Biện pháp khắc phục hậu quả là “Buộc lập hóa đơn theo quy định”. Theo đó, Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc lập hóa đơn theo quy định được đối với hành vi quy định tại điểm d khoản 4, khoản 5 Điều Điều 24 khi người mua có yêu cầu.

Cũng tại khoản 1 Điều 9 của NĐ 125/2020 về Những trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn quy định:

1. Không xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn đối với các trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
Người nộp thuế chậm thực hiện thủ tục thuế, hóa đơn bằng phương thức điện tử do sự cố kỹ thuật của hệ thống công nghệ thông tin được thông báo trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế thuộc trường hợp thực hiện hành vi vi phạm do sự kiện bất khả kháng quy định tại khoản 4 Điều 11 Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Theo quy định tại Điều 11 Luật xử phạt vi phạm hành chính quy định Những trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính

Điều 11. Những trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính
Không xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp sau đây:
1. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong tình thế cấp thiết;
2. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do phòng vệ chính đáng;
3. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất ngờ;
4. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất khả kháng;
5. Người thực hiện hành vi vi phạm hành chính không có năng lực trách nhiệm hành chính; người thực hiện hành vi vi phạm hành chính chưa đủ tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 5 của Luật này.

Do đó, nếu Hộ kinh doanh không xuât được hóa đơn được do bị mất điện (nếu Hộ kinh doanh không có máy phát điện) hoặc Nếu Hộ kinh doanh xuất hóa đơn bằng phương thức điện tử nhưng chậm thực hiện thủ tục do sự cố kỹ thuật của hệ thống công nghệ thông tin được thông báo trên Cổng thông tin điện tử của cơ quan thuế thì thuộc trường hợp thực hiện hành vi vi phạm do sự kiện bất khả kháng quy định tại khoản 4 Điều 11 Luật Xử lý vi phạm hành chính => có thể được xem xét là thuộc trường hợp bất khả kháng => không bị xử lý hành chính.

Đối với việc không xuất hóa đơn do mất mạng => khó có cơ sở xác định là sự kiện bất khả kháng => không được xem xét thuộc trường hợp không bị xử phat vi phạm hành chính.

Đối với các trường hợp này Hộ kinh doanh nên lưu lại các bằng chứng về sự cố: thông báo lỗi hệ thống từ nhà cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử; lỗi phần mềm, hình ảnh mất kết nối mạng, biên bản sự cố ca trực, Sau khi hệ thống khôi phục, phải lập hóa đơn ngay, với ngày hóa đơn là ngày lập thực tế, nhưng ghi chú, giải trình nếu cần khi cơ quan thuế kiểm tra.

Câu 3: Một số hộ kinh doanh cho rằng quy định đang tạo thêm áp lực thủ tục, nhất là với hộ nhỏ lẻ ít am hiểu công nghệ. Ở góc nhìn pháp lý, luật có quy định nào để phân loại, nới lỏng hay ưu tiên cho nhóm đối tượng đặc thù này không?

Các biện pháp ưu tiên cho đối tượng đặc thù này.

Tại khoản 3 Điều 12 Nghị quyết 198/2025/QH15 về Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quy định, theo đó “Nhà nước bố trí kinh phí để cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh theo quy định của Chính phủ”.

Khoản 2 Điều 13 Hỗ trợ nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp và chất lượng nguồn nhân lực quy định “Cung cấp miễn phí một số dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh”.

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đóng góp dự thảo nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết 198/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Một trong những điểm mới là nhà nước sẽ cung cấp miễn phí nền tảng số cho doanh nghiệp (DN) siêu nhỏ, nhỏ, hộ và cá nhân kinh doanh; tích hợp phần mềm kế toán có thể kết nối với phần mềm hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, kèm dịch vụ chữ ký số. Ngoài ra, các đơn vị này sẽ được đào tạo miễn phí về quản trị DN, kế toán, thuế, nhân sự.

Toàn bộ nội dung bản tin SCTV8 – VITV: Hộ kinh doanh và bài toán xuất hóa đơn điện tử tại: https://vitv.vn/tin-video/15-10-2025/ho-kinh-doanh-va-bai-toan-xuat-hoa-don-dien-tu/318364