Khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại là một công cụ pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức khi bị xâm phạm. Đây là thủ tục pháp lý mà bên bị thiệt hại tiến hành nộp đơn đến Tòa án có thẩm quyền, yêu cầu bên gây thiệt hại phải khắc phục hậu quả và bồi thường bằng tiền hoặc các biện pháp hợp pháp khác. Việc nắm rõ các quy định pháp luật và trình tự thủ tục là vô cùng cần thiết để quá trình khởi kiện diễn ra hiệu quả, đảm bảo công bằng và duy trì trật tự pháp lý trong xã hội.

Luật Minh Tú sẽ giải đáp chi tiết về thủ tục khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại, từ căn cứ pháp lý, quy trình đến các lưu ý quan trọng để bạn nắm rõ và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình trong bài viết này.

1. Khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại là gì?

Bồi thường thiệt hại là một hình thức trách nhiệm dân sự nhằm buộc bên có hành vi vi phạm gây ra thiệt hại phải khắc phục hậu quả của việc mình gây ra bằng cách đền bù cho bên bị thiệt hại những tổn thất về vật chất và về tinh thần. Đây là cơ chế bảo vệ quyền lợi hợp pháp, đảm bảo công bằng xã hội và duy trì trật tự pháp lý. 

Theo quy định tại Điều 13 Bộ luật Dân sự 2015: 

“Cá nhân, pháp nhân có quyền dân sự bị xâm phạm được bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.”

Như vậy, theo quy định trên thì chỉ có 02 trường hợp cá nhân, pháp nhân không được bồi thường thiệt hại là khi các bên có thỏa thuận hoặc luật có quy định khác. Do đó, nếu một người bị xâm phạm quyền dân sự như quyền được bảo vệ hình ảnh, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản… hoặc nghĩa vụ trong hợp đồng thì có quyền yêu cầu người gây ra thiệt hại phải bồi thường toàn bộ thiệt hại.

2. Mục đích của việc khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại

Việc khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại không chỉ nhằm bảo vệ quyền lợi cá nhân, mà còn hướng đến những mục đích cụ thể sau đây:

• Khắc phục thiệt hại: Buộc bên vi phạm phải bồi thường, khôi phục những tổn thất mà họ đã gây ra.
• Đảm bảo công bằng: Bảo vệ quyền lợi chính đáng của người bị hại và duy trì sự công bằng trong xã hội.
• Ngăn chặn hành vi vi phạm: Góp phần răn đe, phòng ngừa những hành vi xâm phạm tương tự có thể xảy ra trong tương lai.

>>> Hướng dẫn chi tiết về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng

3. Các loại tranh chấp về bồi thường thiệt hại thường gặp

Các tranh chấp đòi bồi thường thiệt hại thường được phân thành hai loại chính:

• Tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng: Xảy ra khi quyền lợi bị xâm phạm không phát sinh từ một hợp đồng. Ví dụ điển hình là các vụ việc xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín; gây thiệt hại về sức khỏe, tính mạng hoặc tài sản. Căn cứ pháp lý để giải quyết là các quy định chung của Bộ luật Dân sự về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng.
• Tranh chấp bồi thường thiệt hại do vi phạm hợp đồng: Phát sinh khi một bên không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ đã cam kết trong hợp đồng, dẫn đến thiệt hại cho bên còn lại. Căn cứ giải quyết là các điều khoản của hợp đồng và quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Thương mại.

4. Căn cứ pháp lý và thời hiệu khởi kiện

Căn cứ pháp lý: Theo Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân, pháp nhân có hành vi xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người khác gây thiệt hại thì phải bồi thường. Bên gây thiệt hại chỉ được miễn trách nhiệm bồi thường trong các trường hợp: thiệt hại phát sinh do sự kiện bất khả kháng, bên tặng cho tài sản không biết về khuyết tật của tài sản, hoặc các trường hợp khác theo thỏa thuận/quy định của pháp luật.

Thời hiệu khởi kiện: Thời hiệu khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại là 03 năm kể từ ngày người bị thiệt hại biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm. Sau thời hạn này, quyền khởi kiện sẽ chấm dứt, trừ khi có quy định pháp luật khác.

5. Thủ tục khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại

Quá trình khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại tại Tòa án bao gồm các bước cơ bản sau:

• Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện. Hồ sơ cần có: Đơn khởi kiện (theo mẫu), tài liệu, chứng cứ chứng minh thiệt hại và hành vi vi phạm, giấy tờ tùy thân của người khởi kiện.
• Bước 2: Nộp đơn khởi kiện. Hồ sơ được nộp tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết (thường là nơi cư trú hoặc trụ sở của bị đơn).
• Bước 3: Tòa án thụ lý vụ án. Tòa án sẽ thụ lý vụ án nếu hồ sơ hợp lệ và người khởi kiện đã nộp tạm ứng án phí theo quy định.
• Bước 4: Quá trình tố tụng. Tòa án sẽ tiến hành các thủ tục tố tụng bao gồm hòa giải, xét xử sơ thẩm và phúc thẩm (nếu có kháng cáo, kháng nghị).

>>> Bồi thường thiệt hại khi thu hồi đất theo đIều 79 luật đất đai 2025?

6. Lưu ý quan trọng khi khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại

• Thu thập chứng cứ đầy đủ, chứng minh rõ 3 yếu tố: hành vi vi phạm – thiệt hại – mối quan hệ nhân quả.
• Đánh giá thời hiệu khởi kiện để tránh bị mất quyền.
• Nên cân nhắc thương lượng, hòa giải trước để tiết kiệm chi phí và thời gian.
• Sử dụng dịch vụ luật sư để soạn hồ sơ, đại diện tố tụng, hạn chế rủi ro pháp lý.

7. Dịch vụ khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại tại Luật Minh Tú

Việc khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại, đặc biệt đối với các vụ việc phức tạp, đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về pháp luật và kỹ năng tố tụng. Với kinh nghiệm thực tiễn, đội ngũ luật sư tại Luật Minh Tú sẽ đồng hành cùng quý vị trong suốt quá trình, giúp:

• Tư vấn và phân tích vụ việc: Đánh giá các căn cứ pháp lý, tư vấn chiến lược khởi kiện hiệu quả nhất.
• Hỗ trợ thu thập chứng cứ: Hướng dẫn và hỗ trợ thu thập các tài liệu, chứng cứ để chứng minh hành vi vi phạm, thiệt hại thực tế và mối quan hệ nhân quả.
• Soạn thảo hồ sơ khởi kiện: Hỗ trợ soạn thảo đơn khởi kiện và các văn bản cần thiết, đảm bảo hồ sơ hợp lệ ngay từ đầu.
• Đại diện tham gia tố tụng: Thay mặt khách hàng làm việc với Tòa án, tham gia các phiên hòa giải và phiên xét xử để bảo vệ tối đa quyền lợi.
• Giúp thương lượng, hòa giải: Hỗ trợ thương lượng với bên gây thiệt hại, tìm kiếm giải pháp hòa giải trước khi tiến hành thủ tục tố tụng kéo dài.

Thông tin liên hệ

• Hotline: 1900 0031
• Zalo tư vấn 24/7: https://zalo.me/congtyluatminhtu
• Zalo đặt lịch tư vấn cùng Luật sư Võ Hồng Tú: 090.737.4868
• Fanpage: https://www.facebook.com/luatminhtu
• Email: votu@luatminhtu.com
• Website: luatminhtu.vn
• Văn phòng tư vấn: Số 4/9 Đường số 03, Cư xá Đô Thành, Phường Bàn Cờ, Tp.HCM

Kết luận

Khởi kiện đòi bồi thường thiệt hại là công cụ pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức khi bị xâm phạm. Để việc khởi kiện được hiệu quả, người bị thiệt hại cần nắm rõ các căn cứ pháp lý, thời hiệu, thủ tục tố tụng và chuẩn bị chứng cứ thuyết phục. Trong trường hợp vụ việc phức tạp, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các luật sư chuyên nghiệp là lựa chọn thông minh để đảm bảo quyền lợi chính đáng được bảo vệ một cách tốt nhất.