Tranh chấp ranh giới đất đang trở thành vấn đề pháp lý phổ biến nhất trong lĩnh vực bất động sản hiện nay. Với sự phát triển nhanh chóng của các khu đô thị và nông thôn, việc xác định ranh giới đất đai ngày càng phức tạp, dẫn đến nhiều tranh chấp kéo dài. Bài viết này Luật Minh Tú sẽ phân tích toàn diện về tranh chấp ranh giới đất, từ nguyên nhân gốc rễ đến các giải pháp pháp lý hiệu quả.

Tranh chấp ranh giới đất là gì?

Tranh chấp ranh giới đất là sự bất đồng, mâu thuẫn giữa các bên liên quan đến việc xác định vị trí, phạm vi hoặc giới hạn của ranh giới đất mà họ sở hữu hoặc sử dụng.

Loại tranh chấp này thường xuất hiện khi:

• Không có sự thống nhất về vị trí ranh giới thực tế
• Các bên có quan điểm khác nhau về phạm vi sử dụng đất
• Tài liệu pháp lý không rõ ràng hoặc mâu thuẫn

>>> Xem thêm: Giải quyết tranh chấp ranh giới đất liền kề: Hướng dẫn tất tần tật chi tiết nhất

Nguyên nhân chính dẫn đến tranh chấp ranh giới đất

Không có hồ sơ địa chính đầy đủ hoặc chính xác

Trong nhiều trường hợp, đất đai được sử dụng lâu dài nhưng chưa được cấp Giấy chứng nhận (Sổ đỏ) hoặc Giấy chứng nhận được cấp dựa trên bản đồ không chính xác, không đo đạc thực tế. Điều này dẫn đến việc xác định ranh giới gặp nhiều khó khăn, dễ gây ra tranh chấp ranh giới đất.

Tự ý cơi nới, lấn chiếm

Một số hộ dân vì thiếu hiểu biết pháp luật hoặc cố tình đã xây dựng công trình, hàng rào, tường bao lấn sang phần đất của người khác mà không thông qua xác minh đo đạc chính thức. Hành vi này là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tranh chấp ranh giới đất giữa các hộ liền kề.

Thiếu sự đồng thuận khi chia thừa kế hoặc tặng cho

Khi đất của cha mẹ để lại cho nhiều người con, nhưng trong quá trình chia phần lại không thực hiện đo đạc, không làm thủ tục tách thửa, điều này rất dễ dẫn đến tranh cãi về phần đất ai sử dụng bao nhiêu, gây ra tranh chấp ranh giới đất kéo dài.

Cơ quan Nhà nước cấp Giấy chứng nhận chồng lấn ranh

Đôi khi, sai sót có thể đến từ phía cơ quan Nhà nước trong việc đo đạc, cấp Giấy chứng nhận. Điều này dẫn đến tình trạng các Giấy chứng nhận có phần ranh giới chồng lấn nhau, buộc người dân phải đối mặt với tranh chấp ranh giới đất mà không do lỗi của mình.

Hậu quả của tranh chấp ranh giới đất

Tranh chấp ranh giới đất không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực khác:

• Mâu thuẫn xã hội: Dẫn đến mất đoàn kết, gây mâu thuẫn kéo dài giữa các hộ gia đình, thậm chí có thể dẫn đến xô xát, kiện tụng.
• Ảnh hưởng đến tài sản: Ngăn cản quá trình xây dựng, cải tạo nhà cửa, làm ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị tài sản.
• Khó khăn trong giao dịch: Gây khó khăn trong việc chuyển nhượng, thế chấp, xin cấp giấy phép xây dựng do đất đang có tranh chấp.
• Tốn kém chi phí, thời gian: Gây thiệt hại về thời gian, công sức và chi phí khi các bên phải giải quyết qua nhiều cấp chính quyền, Tòa án.

>>> Đọc ngay: Mẫu đơn tranh chấp ranh giới đất đai cập nhật theo luật mớI nhất

Giải pháp pháp lý khi xảy ra tranh chấp ranh giới đất

Khi đối mặt với tranh chấp ranh giới đất, pháp luật đã quy định các bước và thẩm quyền giải quyết cụ thể để bảo vệ quyền lợi của các bên.

Yêu cầu hòa giải tranh chấp ranh giới đất

Đây là bước bắt buộc và quan trọng nhất trước khi chuyển vụ việc lên cấp cao hơn. Trước khi cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp ranh giới đất, các bên tranh chấp phải thực hiện việc hòa giải tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp. Việc hòa giải này nhằm khuyến khích các bên tự thỏa thuận, tránh đưa vụ việc ra Tòa án, gây tốn kém thời gian và chi phí.

Yêu cầu giải quyết tranh chấp ranh giới đất

• Thẩm quyền giải quyết tranh chấp

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp ranh giới đất phụ thuộc vào việc các bên có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ) hoặc các giấy tờ pháp lý khác hay không:

• • Trường hợp các bên tranh chấp hoặc một trong các bên tranh chấp có Giấy chứng nhận hoặc giấy tờ quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024: Tranh chấp về ranh giới đất (và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất) sẽ do Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết.
  • Trường hợp các bên tranh chấp không có Giấy chứng nhận hoặc không có giấy tờ quy định tại Điều 137 Luật Đất đai 2024: Các bên tranh chấp được quyền lựa chọn Ủy ban nhân dân có thẩm quyền hoặc Tòa án nhân dân có thẩm quyền để giải quyết.
• Lưu ý quan trọng khi khởi kiện tại Tòa án

Trong trường hợp các bên lựa chọn hoặc buộc phải giải quyết tranh chấp ranh giới đất tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền, cần lưu ý: trước khi khởi kiện, các bên cần yêu cầu hòa giải tranh chấp đất tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất. Điều này là để đảm bảo đủ điều kiện thụ lý vụ án theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 và khoản 2 Điều 3 Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP. Nếu không thực hiện bước hòa giải tại xã, Tòa án có thể trả lại đơn khởi kiện.

Dịch vụ giải quyết tranh chấp đất đai tại Luật Minh Tú

Tại Luật Minh Tú, chúng tôi hiểu rằng việc giải quyết tranh chấp ranh giới đất không chỉ là vấn đề pháp lý, mà còn là quá trình đòi lại công bằng, sự bình yên và quyền lợi chính đáng cho Quý Anh/Chị. Với kinh nghiệm chuyên sâu trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp đất đai, thừa kế, hợp đồng và các vấn đề dân sự phức tạp, chúng tôi cam kết mang đến giải pháp toàn diện, được cá nhân hóa cho từng trường hợp.

• Tư vấn chiến lược xử lý tranh chấp: Phân tích kỹ lưỡng hồ sơ, đánh giá rủi ro và xây dựng lộ trình pháp lý hiệu quả cho tranh chấp ranh giới đất của bạn.
• Hòa giải, thương lượng ngoài tòa: Tối ưu hóa thời gian và chi phí, tìm kiếm giải pháp hòa bình, thấu tình đạt lý cho các bên.
• Soạn thảo hồ sơ khởi kiện, đại diện tại Tòa án: Chuẩn bị hồ sơ pháp lý chặt chẽ, tranh tụng sắc bén, bảo vệ quyền lợi của Quý Anh/Chị trước pháp luật.
• Hỗ trợ đo đạc, xác minh ranh giới, định giá tài sản: Đảm bảo tính chính xác và khách quan cho quá trình giải quyết tranh chấp.
• Thi hành án: Đảm bảo quyền lợi thực tế của Quý Anh/Chị được thi hành đầy đủ, tránh những rủi ro phát sinh sau phán quyết.

Kết luận

Tranh chấp ranh giới đất là vấn đề phức tạp nhưng có thể được giải quyết thông qua các quy định pháp luật rõ ràng. Việc chủ động hòa giải tại cấp xã và hiểu rõ thẩm quyền giải quyết của cơ quan nhà nước là chìa khóa để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Nếu gặp khó khăn, việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý là điều cần thiết để đảm bảo quá trình giải quyết tranh chấp được hiệu quả và đúng luật.

Tác giả: Chuyên viên Pháp lý Long Hoàng –  phòng Tố Tụng