Con nuôi có được hưởng thừa kế hay không là thắc mắc phổ biến trong các quan hệ pháp lý liên quan đến di sản. Theo quy định tại Bộ luật Dân sự 2015, đặc biệt là Điều 653, con nuôi hợp pháp có quyền thừa kế như con ruột trong nhiều trường hợp cụ thể. Để xác định quyền lợi thừa kế của con nuôi, cần làm rõ các điều kiện pháp lý và căn cứ xác nhận mối quan hệ nuôi con hợp pháp theo quy định hiện hành. Chính vì thế trong bài viết này, hãy để Luật Minh Tú giải đáp vấn đề này chi tiết và cụ thế nhất cho mọi người.
Quy định về quyền thừa kế của con nuôi theo Bộ luật Dân sự 2015
Quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha mẹ nuôi
Theo Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015, quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được pháp luật bảo vệ tương tự như quan hệ giữa con đẻ và cha mẹ đẻ. Cụ thể, con nuôi có quyền thừa kế tài sản của cha mẹ nuôi và ngược lại, cha mẹ nuôi cũng có quyền thừa kế di sản của con nuôi nếu con nuôi qua đời trước mà không có di chúc.
Ngoài ra, con nuôi còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651 và Điều 652 của Bộ luật Dân sự 2015, bao gồm thừa kế theo pháp luật và thừa kế thế vị.
Thứ tự hàng thừa kế theo pháp luật
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, khi một người qua đời mà không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, tài sản của họ sẽ được chia theo thứ tự hàng thừa kế. Các hàng thừa kế theo quy định pháp luật như sau:
- Hàng thừa kế thứ nhất: Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.
- Hàng thừa kế thứ hai: Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột mà người chết là ông bà nội hoặc ngoại.
- Hàng thừa kế thứ ba: Cụ nội, cụ ngoại, bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; cháu ruột mà người chết là bác ruột, chú ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Theo quy định này, con nuôi hợp pháp được xếp vào hàng thừa kế thứ nhất, cùng với con đẻ và cha mẹ nuôi. Điều này có nghĩa là khi cha mẹ nuôi qua đời mà không có di chúc, con nuôi được hưởng phần di sản bằng với con đẻ của họ.
Nguyên tắc chia thừa kế theo pháp luật
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
- Người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước, hoặc những người ở hàng trước không có quyền hưởng di sản do bị truất quyền thừa kế hoặc từ chối nhận di sản.
Như vậy, con nuôi hợp pháp có quyền hưởng thừa kế ngang bằng với con đẻ, miễn là quan hệ nuôi con nuôi được công nhận hợp pháp.
Xem thêm: Chi Tiết Về Quy Định Luật Thừa Kế Tài Sản Của Cha Mẹ Mới Nhất
Điều kiện để được công nhận là con nuôi theo quy định pháp luật
Không phải bất kỳ trường hợp con nuôi nào cũng được pháp luật công nhận và có quyền thừa kế như con đẻ. Theo Luật Nuôi con nuôi 2010, để được xác lập quan hệ nuôi con nuôi hợp pháp, cả người nhận nuôi và người được nhận nuôi đều phải đáp ứng các điều kiện nhất định.
Điều kiện của người nhận con nuôi
Theo khoản 1 Điều 14 Luật Nuôi con nuôi 2010, người nhận con nuôi phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
- Hơn con nuôi ít nhất 20 tuổi;
- Có điều kiện về sức khỏe, kinh tế, chỗ ở để bảo đảm chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con nuôi;
- Có tư cách đạo đức tốt.
Trường hợp ngoại lệ: Khoản 3 Điều 14 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định rằng trong một số trường hợp đặc biệt, người nhận con nuôi không cần đáp ứng điều kiện về độ tuổi và kinh tế, bao gồm:
- Cha dượng nhận con riêng của vợ, mẹ kế nhận con riêng của chồng;
- Cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận cháu làm con nuôi.
Những trường hợp không được nhận con nuôi
Khoản 2 Điều 14 Luật Nuôi con nuôi 2010 quy định những người không được nhận con nuôi gồm:
- Người đang bị hạn chế một số quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên;
- Người đang chấp hành hình phạt tù hoặc quyết định xử lý hành chính tại cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh;
- Người chưa được xóa án tích về các tội danh nghiêm trọng như xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự của người khác; ngược đãi hoặc hành hạ người thân; dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người chưa thành niên vi phạm pháp luật; mua bán, đánh tráo, chiếm đoạt trẻ em.
Điều kiện của người được nhận làm con nuôi
- Phải là trẻ em dưới 16 tuổi;
- Trường hợp người từ đủ 16 đến dưới 18 tuổi chỉ được nhận làm con nuôi nếu thuộc một trong hai trường hợp sau:
- Được cha dượng, mẹ kế nhận làm con nuôi;
- Được cô, cậu, dì, chú, bác ruột nhận làm con nuôi.
Ngoài ra, mỗi người chỉ được làm con nuôi của một người độc thân hoặc một cặp vợ chồng.
Quyền thừa kế theo di chúc của con nuôi
Căn cứ pháp lý
Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về di chúc như sau: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”
Điều này có nghĩa là nếu cha mẹ nuôi lập di chúc và chỉ định con nuôi là người thừa kế, con nuôi sẽ được nhận phần di sản theo nội dung di chúc mà không phụ thuộc vào thứ tự thừa kế theo pháp luật.
- Di chúc phải được lập hợp pháp theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015.
- Nội dung di chúc phải ghi rõ phần di sản mà con nuôi được hưởng.
Lưu ý quan trọng
- Nếu di chúc hợp pháp và không có quy định loại trừ quyền thừa kế của con nuôi, con nuôi sẽ được nhận tài sản theo đúng nội dung di chúc.
- Nếu di chúc không hợp pháp hoặc có tranh chấp, tòa án có thể xem xét việc phân chia di sản theo pháp luật.
Khám phá ngay: Khi xảy ra tranh chấp thừa kế thì ai sẽ có thẩm quyền để giải quyết?
Con nuôi có được hưởng thừa kế tài sản theo pháp luật
Căn cứ pháp lý
Trong trường hợp cha mẹ nuôi qua đời mà không để lại di chúc, việc phân chia di sản sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật về thừa kế. Cụ thể:
- Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thừa kế theo pháp luật trong trường hợp không có di chúc.
- Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hàng thừa kế.
- Con nuôi hợp pháp được xếp vào hàng thừa kế thứ nhất, cùng với con đẻ.
- Nếu không có ai ở hàng thừa kế thứ nhất còn sống hoặc có quyền hưởng di sản, tài sản mới được chia cho hàng thừa kế thứ hai.
- Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
Lưu ý quan trọng
- Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng di sản nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước hoặc nếu những người thừa kế trước đó từ chối nhận di sản, bị truất quyền thừa kế hoặc không có quyền hưởng di sản.
- Nếu con nuôi không có giấy tờ chứng nhận quan hệ nuôi dưỡng hợp pháp theo Luật Nuôi con nuôi 2010, họ có thể không được công nhận là người thừa kế theo pháp luật.
Quyền thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc
Căn cứ pháp lý
Theo Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015, một số người vẫn có quyền hưởng thừa kế ngay cả khi không có tên trong di chúc. Các đối tượng sau đây vẫn được hưởng di sản dù không có tên trong di chúc hoặc chỉ được để lại một phần di sản nhỏ hơn mức quy định:
- Con chưa thành niên.
- Con thành niên mà không có khả năng lao động.
- Cha, mẹ, vợ, chồng của người để lại di sản.
Những người này sẽ được hưởng ít nhất hai phần ba suất thừa kế theo pháp luật.
Lưu ý quan trọng
- Quy định này không áp dụng nếu người thừa kế từ chối nhận di sản theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015.
- Những người thuộc diện không có quyền hưởng di sản theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 cũng không được áp dụng quy định này.
Quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha mẹ nuôi, cha mẹ đẻ
Căn cứ pháp lý
Điều 653 Bộ luật Dân sự 2015 khẳng định quyền thừa kế giữa con nuôi và cha mẹ nuôi:
“Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651 và Điều 652 của Bộ luật này.”
Điều này có nghĩa là con nuôi có quyền thừa kế tài sản của cha mẹ nuôi như con đẻ, và ngược lại, cha mẹ nuôi cũng có thể thừa kế tài sản của con nuôi.
Quyền thừa kế đối với cha mẹ đẻ
Ngoài quyền thừa kế từ cha mẹ nuôi, con nuôi vẫn có quyền thừa kế tài sản từ cha mẹ đẻ theo quy định của pháp luật, trừ khi có văn bản từ chối quyền thừa kế hoặc bị truất quyền thừa kế theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015.
Kết luận
Con nuôi có quyền hưởng thừa kế di sản của cha mẹ nuôi nếu quan hệ nuôi con nuôi hợp pháp được xác lập đúng quy định. Khi chia thừa kế theo pháp luật, con nuôi được hưởng phần tài sản ngang bằng với con ruột. Tuy nhiên, nếu cha mẹ nuôi không để lại di chúc hoặc truất quyền thừa kế của con nuôi, con nuôi có thể không được hưởng tài sản. Do đó, cha mẹ nuôi nên lập di chúc hợp pháp để xác định rõ quyền thừa kế của con nuôi.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong thủ tục thừa kế di sản và vẫn bân khoăn rằng con nuôi có được hưởng thừa kế từ cha mẹ không hoặc các vấn đề pháp lý liên quan đến hộ tịch, hộ khẩu, di chúc hãy liên hệ Luật Minh Tú ngay hôm nay! Với đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, chúng tôi cam kết mang đến cho bạn giải pháp pháp lý chính xác, hiệu quả và nhanh chóng nhất.
Thông tin liên hệ
- Trụ sở công ty tọa lạc tại: Lầu 2 Số 68 đường Nguyễn Huệ, phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
- Văn phòng làm việc: 4/9 Đường số 3, Cư xá Đô Thành, Phường 4, Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh
- Email: votu@luatminhtu.com
- Hotline: 096 783 78 68
- Fanpage: https://www.facebook.com/luatminhtu
- Website: luatminhtu.vn
Có thể bạn quan tâm: Tranh Chấp Di Sản Thừa Kế Cố NSƯT Vũ Linh – Điều Kiện Hợp Pháp Của Di Chúc Miệng Là Gì?
