Trong trường hợp không có di chúc thì việc chia thừa kế sẽ được tiến hành theo quy định của pháp luật. Ngoài ra nếu di sản thừa kế là quyền sử dụng đất, do tính đặc thù của đất đai và bất động sản sẽ có tính chất phức tạp riêng.
Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về quy định của pháp luật liên quan đến quyền thừa kế tài sản không có di chúc, giúp bạn hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình.
Quyền thừa kế tài sản không có di chúc là gì?
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015, thừa kế tài sản không có di chúc là hình thức nhận thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự do pháp luật quy định.
Hàng thừa kế: Người thừa kế được chia thành ba hàng, và những người ở cùng hàng được hưởng phần di sản thừa kế bằng nhau. Chỉ khi không còn ai ở hàng trên thì hàng dưới mới được hưởng.
Điều kiện hưởng thừa kế theo pháp luật:
- Khi không có di chúc hoặc di chúc không hợp pháp
- Cơ quan, tổ chức được thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế
- Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc cùng thời điểm với người lập di chúc, hoặc người hưởng di chúc không có quyền hoặc từ chối nhận di sản.

Những người có quyền thừa kế tài sản không có di chúc
Những người có quyền thừa kế tài sản không di chúc được phân loại thành ba hàng thừa kế với những đối tượng khác nhau:
- Hàng thứ nhất: Gồm vợ chồng, cha mẹ đẻ và cha mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người để lại di sản.
- Hàng thứ hai: Gồm ông bà nội, ông bà ngoại, anh chị em ruột, cháu ruột của người để lại di sản thừa kế mà người này gọi người chết là ông bà nội, ông bà ngoại.
- Hàng thứ ba: Gồm cụ nội, cụ ngoại; bác, chú, cậu, cô, dì ruột; cháu ruột mà người này gọi người để lại di sản thừa kế là bác, chú, cậu, cô, dì ruột hoặc cháu chắt ruột của người để lại di sản.
Những người thừa kế cùng hàng sẽ được hưởng di sản ngang nhau. Người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước đó còn sống hoặc không có quyền hưởng di sản hoặc bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Tham khảo thêm:

Thủ tục nhận thừa kế đất đai khi không có di chúc
Thủ tục nhận thừa kế quyền sử dụng đất không có di chúc là thủ tục khai nhận hoặc thỏa thuận phân chia di sản thừa kế. Vì tài sản là đất đai, theo điểm c khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai năm 2013, thủ tục này phải được công chứng hoặc chứng thực.
Dưới đây là trình tự, thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận hoặc khai nhận đất đai khi không có di chúc.
3.1. Chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ cần chuẩn bị gồm:
- Phiếu yêu cầu công chứng: Theo mẫu của tổ chức hành nghề công chứng, do người thừa kế ghi đầy đủ thông tin kèm chữ ký.
- Dự thảo văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế hoặc văn bản khai nhận di sản thừa kế (nếu có)
- Giấy tờ tùy thân của những người thừa kế (bản sao): Bao gồm CMND/CCCD/Hộ chiếu còn hạn sử dụng, giấy khai sinh (trong trường hợp là con hoặc cháu của người để lại di sản), đăng ký kết hôn (nếu người thừa kế là vợ/chồng của người đã khuất), giấy xác nhận tình trạng hôn nhân,…
- Giấy tờ tùy thân của người để lại di sản (bản sao): Giấy chứng tử
- Giấy tờ về tài sản thừa kế: Bao gồm Sổ đỏ hoặc sổ hồng, đăng ký xe…
3.2. Thực hiện thủ tục công chứng
Do thực hiện thủ tục công chứng văn bản thỏa thuận hoặc văn bản khai nhận di sản thừa kế, người thừa kế cần phải đến tổ chức hành nghề công chứng để thực hiện. Người thừa kế có thể lựa chọn một trong hai tổ chức sau:
- Văn phòng công chứng
- Phòng công chứng
Lưu ý: Phải đến tổ chức hành nghề công chứng nơi có đất để thực hiện thủ tục này.

di sản thừa kế
3.3. Trình tự thực hiện chia thừa kế đất đai không có di chúc
Để công chứng trong trường hợp này, trình tự, thủ tục thực hiện gồm:
Bước 1: Người thừa kế chuẩn bị và nộp đầy đủ hồ sơ.
Bước 2: Công chứng viên kiểm tra, xem xét đầy đủ hồ sơ, giấy tờ
Bao gồm nghe và xem xét trường hợp chia thừa kế của người yêu cầu công chứng và đưa ra quyết định:
- Tiếp nhận, thụ lý và ghi vào sổ công chứng.
- Từ chối công chứng.
- Yêu cầu người thừa kế bổ sung giấy tờ, tài liệu còn thiếu.
Bước 3: Công chứng viên phải soạn thảo văn bản niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã
Công chứng viên phải soạn thảo văn bản niêm yết công khai tại trụ sở UBND cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản. Nếu nơi này và nơi có đất khác nhau, công chứng viên còn cần niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã nơi có đất.
Trong văn bản thông báo niêm yết, cần có đầy đủ các nội dung: Họ tên người để lại di sản, người thừa kế; thông tin về di sản thừa kế, thời gian bắt đầu và kết thúc niêm yết… Việc niêm yết này được thực hiện trong 15 ngày làm việc.
Bước 4: Ký kết
Sau khi nhận được kết quả niêm yết từ UBND cấp xã, công chứng viên sẽ hướng dẫn người thừa kế ký vào một trong hai văn bản: Thỏa thuận phân chia di sản hoặc khai nhận di sản nếu không có khiếu nại, tố cáo về nội dung chia thừa kế.
Bước 5: Đối chiếu
Công chứng viên đối chiếu bản chính với bản sao giấy tờ đã được người yêu cầu công chứng nộp trước đó.
Nếu hồ sơ đầy đủ, công chứng viên sẽ ký xác nhận vào từng trang của văn bản chia thừa kế, ký tên vào lời chứng và đóng dấu của tổ chức hành nghề công chứng.
Thời gian thực hiện công chứng là từ 2 đến 10 ngày làm việc, không kể thời gian xác minh, niêm yết thông báo và nhận kết quả niêm yết.
Luật Minh Tú – Dịch vụ tư vấn chia thừa kế uy tín
Quy trình khai nhận tài sản thừa kế đặc biệt liên quan đến bất động sản đòi hỏi sự chính xác, cẩn trọng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên thừa kế và sự công bằng trong việc phân chia tài sản của người đã khuất để lại.
Luật Minh Tú tự hào là một đơn vị tư vấn pháp luật chuyên nghiệp và uy tín, đặc biệt chuyên về lĩnh vực đất đai, chúng tôi cung cấp tới khách hàng các dịch vụ pháp lý:
- Tư vấn phân chia tài sản thừa kế không di chúc: Tư vấn và hỗ trợ khách hàng hiểu rõ các quy định pháp luật liên quan đến thừa kế tài sản khi không có di chúc, bao gồm xác định các đối tượng thừa kế, quyền và nghĩa vụ của các bên liên quan.
- Xử lý thủ tục pháp lý: Hỗ trợ khách hàng trong việc khai nhận và xử lý các thủ tục pháp lý liên quan đến thừa kế tài sản, bao gồm việc khai báo tài sản, đăng ký sở hữu, và các thủ tục liên quan tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Giải quyết tranh chấp thừa kế: Đối với các trường hợp có tranh chấp về phân chia tài sản, Luật Minh Tú có kinh nghiệm trong việc hỗ trợ giải quyết hòa giải hoặc đưa ra các phương án giải quyết tranh chấp thông qua pháp luật.
Thông tin liên hệ:
- Trụ sở chính công ty: Lầu 25, tòa nhà LIM TOWER số 9-11 Tôn Đức Thắng, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh
- Hotline: 096 783 78 68
- Email: votu@luatminhtu.com
- Fanpage: https://www.facebook.com/luatminhtu
- Website: luatminhtu.vn
Thừa kế tài sản khi không có di chúc không chỉ là việc phân chia tài sản mà còn liên quan đến nhiều yếu tố tình cảm và trách nhiệm gia đình. Vậy nên pháp luật đã có những quy định chặt chẽ để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan.
Hy vọng bài viết trên sẽ cung cấp thông tin cần thiết đến với bạn. Nếu bạn còn thắc mắc hay cần hỗ trợ về các vấn đề pháp lý nói chung thì đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được tư vấn ngay bạn nhé!